Công nghệ thông tin ngày càng được áp dụng trong Lĩnh vực Y tế. Điều này khiến các khái niệm liên quan như HIS, LIS/LIMS, RIS, PACS… cần được hiểu rõ ràng hơn. Cùng TPH tìm hiểu kỹ về các khái niệm y tế này nhé!
Các hệ thống thông tin y tế HIS, RIS, LIS và PACS được triển khai rộng rãi, xây dựng dựa trên tiêu chuẩn DICOM và HL7. Điều này giúp thống nhất cách thức trao đổi và xử lý thông tin dữ liệu giữa các cơ sở y tế phục vụ. Nhờ đó việc quản lý, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc người bệnh sẽ hiệu quả và tiện lợi hơn.
Sau đây là một số khái niệm về hệ thống, tiêu chuẩn công nghệ y tế được ứng dụng phổ biến ở Việt Nam và thế giới.
Thuật ngữ HIS
HIS là từ viết tắt của Hospital Information System: Hệ thống thông tin bệnh viện.
Hệ thống thông tin bệnh viện thường có tên gọi khác Hệ thống quản lý bệnh viện.
HIS giúp ích trong việc quản lý, điều hành tại Bệnh viện.
HIS có các chức năng chính là: quản lý thông tin bệnh nhân và bệnh sử; quản lý bệnh nhân đến khám và điều trị nội và ngoại trú, quản lý bệnh án, dược, tài chính, viện phí, trang thiết bị vật tư y tế, đội ngũ nhân sự…
Đây là công cụ tối ưu hóa trong quản lý điều hành; phục vụ điều trị; phục vụ nghiên cứu và đào tạo; thống kê, dự báo, dự phòng… tại các Bệnh viện lớn nhỏ.
Thuật ngữ LIS/LIMS
LIS/LIMS là từ viết tắt của Laboratory Information System/Laboratory Information Management System: Hệ thống quản lý thông tin phòng xét nghiệm.
LIS/LIMS có nhiệm vụ giúp phòng khám/bệnh viện quản lý các hoạt động xét nghiệm. Hệ thống còn cung cấp thêm các dịch vụ giá trị gia tăng khác: theo dõi tình hình hoạt động của phòng xét nghiệm từ xa, trả kết quả xét nghiệm qua email, website, tin nhắn điện thoại…
Các Chuyên gia, Bác sĩ và Kỹ thuật viên có thể điều phối quy trình làm việc và kiểm soát chất lượng của xét nghiệm y tế nội trú và ngoại trú, bao gồm Huyết học, Hóa sinh, Miễn dịch, Vi sinh, Sinh học phân tử, sức khỏe cộng đồng và các lĩnh vực khác của Phòng Xét nghiệm.
Xem thêm: Phần mềm LIS tốt nhất – Tăng trưởng tối đa với các giải pháp tiên tiến cho Phòng xét nghiệm
Thuật ngữ RIS
RIS là từ viết tắt của Radiology Information System: Hệ thống thông tin chẩn đoán hình ảnh.
RIS có nhiệm vụ theo dõi toàn bộ quá trình của bệnh nhân tại khoa chẩn đoán hình ảnh. Khi bệnh nhân có chỉ định chụp, chiếu; các thông tin về bệnh nhân sẽ được chuyển tới khoa qua HIS.
Ngoài ra, RIS giúp sắp xếp các cuộc hẹn để có thể thực hiện cho việc chụp, chiếu cho cả bệnh nhân nội, ngoại trú với các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh.
RIS còn theo dõi toàn bộ hình ảnh đã có từ các lần chụp khác nhau của một bệnh nhân để phối hợp với các kết quả chẩn đoán của quá khứ, hiện tại và tương lai.
RIS cho phép in, hiển thị hoặc gửi báo cáo về phát hiện khác lạ tới các bác sĩ thông qua eFax, email hoặc HL7,….Tạo các báo cáo thống kê cho bệnh nhân hoặc theo một yêu cầu cụ thể.
Thuật ngữ PACS
PACS là từ viết tắt của Picture Archiving and Communication System: Hệ thống lưu trữ và truyền hình ảnh.
PACS có nhiệm vụ quản lý lưu trữ, truyền và nhận hình ảnh trên mạng thông tin máy tính của Khoa chẩn đoán hình ảnh hoặc của Bệnh viện.
Các hình ảnh được lấy từ các thiết bị: siêu âm, X-quang, chụp cắt lớp, cộng hưởng từ hạt nhân…và truyền đến các máy tính tại Khoa chẩn đoán hình ảnh và các Khoa giúp công tác khám, chẩn đoán và điều trị nhanh chóng hơn.
PACS tập trung vào quản lý, tổ chức lưu trữ, truyền và nhận hình ảnh trên mạng mà không quan tâm đến các dữ liệu dạng text như: thông tin bệnh nhân, số lần chụp chiếu, bệnh án, liệu trình điều trị…
Chức năng của PACS là:
- Thay thế bản sao cứng của phim ảnh truyền thống bằng những hình ảnh điện tử trên máy tính.
- Cung cấp truy cập từ xa các báo cáo về bệnh nhân (gồm thông tin và các hình ảnh), cho phép bác sĩ chẩn đoán hình ảnh làm việc ở bất cứ đâu.
- Tạo nền tảng tích hợp các hình ảnh điện tử dùng cho chẩn đoán hình ảnh kết nối với các hệ thống y tế thông minh khác như HIS, EMR và RIS giúp ích trong việc chẩn đoán.
- Giúp quản lý công việc chẩn đoán, quản lý quy trình khám chữa bệnh.
Thuật ngữ Mini PACS
Mini-PACS, còn được gọi là Hệ thống lưu trữ và truyền hình ảnh, tích hợp công nghệ tiên tiến, phần mềm tân tiến và tài nguyên trực tuyến giúp lưu trữ ngoại tuyến và trực tuyến.
Mini-PACS cho phép bạn tạo hình ảnh DICOM chính xác. Chúng ta không cần sử dụng phim để quét chẩn đoán hình ảnh nữa. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và không gian lưu trữ vì không cần phải mua hoặc lưu trữ phim.
Chuyên viên có thể nhanh chóng truy cập các báo cáo, kết quả và quét hình ảnh của bệnh nhân.
Các kết quả sẽ hiển thị dưới dạng điện tử, giúp dễ dàng chia sẻ thông tin với các bộ phận khác, giảm thiểu khả năng xử lý hình ảnh trùng lặp.
Chế độ xem theo thứ tự thời gian của lịch sử chụp X quang cho bệnh nhân có thể được tạo bằng phần mềm PACS, vì vậy chuyên viên có quyền truy cập nhanh vào các kết quả và kết quả chụp các lần trước.
Mini PACS giúp tăng năng suất và hiệu quả của nhân viên bằng cách cho phép họ dành nhiều thời gian hơn trước bệnh nhân thay vì trước các thủ tục giấy tờ. Với vài thao tác đơn giản, họ có toàn quyền truy cập vào toàn bộ thư viện bệnh nhân.
Nhờ đó có thể tiếp nhận nhiều bệnh nhân hơn mà không phải làm giảm chất lượng chăm sóc điều trị.
Thuật ngữ DICOM
DICOM là cụm từ viết tắt của Digital Imaging and Communication in Medicine: Tiêu chuẩn ảnh và truyền thông trong y tế
Đây là quy chuẩn về định dạng và trao đổi ảnh y tế với các thông tin liên quan. Điều này tạo ra một phương thức chung nhằm đáp ứng nhu cầu của các nhà sản xuất cũng như người sử dụng trong kết nối, lưu trữ, trao đổi, in ấn ảnh y tế.
Cụ thể là, tập tin ảnh DICOM ngoài dữ liệu hình ảnh giống như các tiêu chuẩn JPG, BMP, GIF… còn chứa thêm một số thông tin dạng Text: tên bệnh nhân, loại thiết bị chụp chiếu tạo ra hình ảnh….
Thuật ngữ HL7
HL7 là cụm từ viết tắt của Health Level Seven: Tiêu chuẩn HL7.
Tên gọi HL7 xuất phát từ mô hình truyền thông 7 lớp. Trong đó lớp 1 – 4 đề cập đến truyền thông, gồm có: Vật lý (Physical), Liên kết dữ liệu (Data Link), Mạng (Network) và Vận chuyển (Transport). Các lớp 5-7 đề cập đến chức năng như Phiên (Session), Biểu diễn dữ liệu (Presentation) và Ứng dụng (Application).
Lớp 7 là lớp cao nhất đề cập đến mức ứng dụng gồm các khái niệm về trao đổi dữ liệu. Mức này hỗ trợ rất nhiều chức năng khác nhau như kiểm tra bảo mật, xác định người tham gia, cấu trúc dữ liệu trao đổi y tế.
Đây là chuẩn dùng trao đổi dữ liệu dạng Text; chia sẻ, kết hợp, truy xuất các thông tin y tế điện tử giữa các bệnh viện cũng như các cơ sở y tế.
HL7 có khả năng tương thích giữa các hệ thống quản lý bệnh nhân điện tử, hệ thống quản lý phòng khám, hệ thống thông tin của phòng xét nghiệm, nhà ăn, nhà thuốc, phòng kế toán hay hồ sơ sức khỏe y tế.
Thuật ngữ IHE
IHE là cụm viết tắt của Integrating the Healthcare Enterprise: Tích hợp các hệ thống y tế.
IHE tự nó không phải là một hệ tiêu chuẩn, IHE chỉ đưa ra các quy trình thực hiện và cách thức giao dịch.
Được phát triển từ năm 1998, đây là giải pháp tích hợp các hệ thống, tiêu chuẩn giữa các tổ chức y tế bằng cách đưa ra các quy trình thực hiện và cách thức giao dịch.
IHE sử dụng các tiêu chuẩn DICOM và HL7, hướng dẫn các thông tin hoặc quy trình làm việc dựa trên các tiêu chuẩn DICOM hoặc HL7.
Chung quy lại, IHE loại bỏ sự không thống nhất, giảm chi phí, tạo ra khả năng tương thích ở mức cao nhất.
Xem thêm: EMR, EHR, PHR, PMS – 4 ẩn số thú vị
Nắm bắt các khái niệm y tế này sẽ giúp bạn không còn “ngỡ ngàng” khi muốn nghiên cứu về các hệ thống y tế.
Tham khảo thêm thông tin từ choyte và dicomsolutions
