Trong bối cảnh Chuyển đổi số Y tế diễn ra mạnh mẽ, các Phòng xét nghiệm giữ vai trò then chốt trong việc cung cấp dữ liệu y khoa chính xác và kịp thời. Đặc biệt sau đại dịch COVID-19, Công tác xét nghiệm được nhìn nhận như tuyến đầu trong việc phát hiện, theo dõi và kiểm soát dịch bệnh. Song song đó, việc tự động hóa và số hóa toàn diện quy trình quản lý xét nghiệm trở thành nhu cầu cấp thiết, nhằm tăng tốc độ, giảm sai sót và cải thiện hiệu quả hoạt động.
Trong bức tranh ấy, Phần mềm quản lý Thông tin Phòng Xét nghiệm (LIS – Laboratory Information System) nổi lên như một công cụ cốt lõi. LIS là Hệ thống phần mềm chuyên biệt được thiết kế để quản lý toàn bộ quy trình nghiệp vụ của Phòng xét nghiệm – từ tiếp nhận chỉ định, tạo mã vạch tự động, xử lý mẫu, nhận kết quả từ máy phân tích, cho đến lưu trữ, truy xuất và kết nối dữ liệu với các Hệ thống khác như HIS (Hệ thống Quản lý thông tin Bệnh viện), EMR (Hệ thống Quản lý Hồ sơ bệnh án điện tử), PACS (Hệ thống lưu trữ và truyền hình ảnh),… LIS không chỉ giúp đảm bảo quy trình chặt chẽ, chuẩn hóa và chính xác mà còn là trung tâm vận hành, điều phối và chia sẻ dữ liệu trong Hệ sinh thái Bệnh viện thông minh.
Với vai trò như vậy, Phần mềm LIS chính là “mắt xích trung tâm” góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số hiệu quả và bền vững trong ngành Y tế.
Chuỗi giá trị xét nghiệm được tối ưu hóa nhờ chuyển đổi số
Chuỗi giá trị của xét nghiệm được liên thông xuyên suốt, từ lúc nhận yêu cầu chỉ định cho đến khi trả kết quả và sử dụng kết quả đó trong chẩn đoán, điều trị:
- Tiếp nhận chỉ định và tạo mã vạch tự động.
- Lấy mẫu – Giao nhận mẫu.
- Chuẩn bị tiền phân tích.
- Phân tích bằng thiết bị xét nghiệm.
- Xử lý kết quả và trả về HIS/EMR.
- Lưu trữ, phân tích, báo cáo và đánh giá chất lượng.
Trong chuỗi quy trình trên, Phần mềm LIS đóng vai trò trung gian kết nối – điều phối thông tin giữa các Hệ thống phần mềm (HIS, EMR, PACS), thiết bị xét nghiệm và đội ngũ nhân sự Phòng xét nghiệm.
Phần mềm LIS – Tổ chức thông tin và Trung tâm vận hành
a. Tự động hóa quy trình
Phần mềm LIS không chỉ ghi nhận mà còn tự động hóa nhiều công đoạn:
- Tạo mã vạch tự động theo chuẩn Barcode/QR code
- Giao tiếp 2 chiều/1 chiều với các thiết bị xét nghiệm: gửi chỉ định, nhận kết quả
- Cảnh báo khi kết quả vượt ngưỡng, sai sót trong lấy mẫu, mẫu bị trùng lặp
b. Chuẩn hóa dữ liệu
- Áp dụng các danh mục chuẩn theo quy định
- Tạo nền tảng cho việc truyền dữ liệu theo chuẩn HL7/FHIR
c. Truy xuất và Lưu trữ theo chuẩn
- Lưu trữ dữ liệu theo thời gian thực (Real-time)
- Theo dõi lịch sử mẫu, truy xuất theo ID bệnh nhân, Barcode/QR code, thiết bị, ngày/giờ thao tác
d. Liên kết Hệ thống Y tế hiện đại
- Khả năng tích hợp và tương thích cao với Hệ thống HIS, EMR, PACS, ERP Y tế
- Hỗ trợ kết nối Hạ tầng Cloud hoặc Hạ tầng Hybrid-Cloud, giúp đảm bảo bảo mật dữ liệu, khả năng mở rộng và linh hoạt trong triển khai
LIS – Nền tảng liên kết dữ liệu trong Bệnh viện thông minh
Trong mô hình Bệnh viện thông minh, mỗi Phòng chức năng là một “nút” trong mạng lưới vận hành liên thông, LIS không chỉ phục vụ nội bộ mà còn đóng vai trò then chốt trong kết nối và chia sẻ dữ liệu:
- Cửa ngõ trao đổi thông tin giữa Phòng xét nghiệm và các Khoa lâm sàng, đảm bảo dòng thông tin liền mạch, chính xác, giúp Bác sĩ đưa ra quyết định nhanh chóng.
- Nguồn dữ liệu quan trọng cho các Hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS), trí tuệ nhân tạo (AI), Dashboard Y tế và Hệ thống kho dữ liệu (Data warehouse). Dữ liệu từ LIS có thể được phân tích để phát hiện xu hướng dịch tễ, tối ưu hóa vận hành hoặc cảnh báo sớm các nguy cơ bệnh lý cộng đồng.
- Nền tảng tích hợp với các thiết bị IoT, RFID (Radio Frequency Identification) và các ứng dụng chăm sóc sức khỏe di động (Mobile Health app). Ví dụ: Theo dõi vị trí mẫu xét nghiệm, tự động cập nhật trạng thái mẫu, nhắc lịch lấy mẫu, cảnh báo trễ kết quả…
Phân tích dữ liệu và Hỗ trợ quyết định
Phần mềm LIS không chỉ thu thập dữ liệu mà còn tổng hợp, trực quan hóa và tích hợp với AI hoặc đồng bộ Dashboard Y tế:
- Biểu đồ xu hướng mẫu xét nghiệm, lỗi kỹ thuật
- Báo cáo KPI vận hành phòng xét nghiệm theo ngày/tuần/tháng
- Phân tích kháng sinh, xu hướng bệnh truyền nhiễm, đóng góp cho công tác dịch tễ
Xu hướng phát triển mới của Phần mềm LIS
- LIS dựa trên nền tảng Cloud-native: triển khai linh hoạt, truy cập từ xa và back up dễ dàng
- Tích hợp AI: phân tích kết quả nhanh chóng, phát hiện sai sót hoặc xu hướng bất thường
- Tương thích với Mobile-first: giao diện tối ưu trên điện thoại, truy cập linh hoạt
Kết luận
Trong hành trình Chuyển đổi số ngành Y tế, phần mềm LIS không còn là công cụ kỹ thuật hỗ trợ phòng xét nghiệm, mà đã trở thành phần mềm cốt lõi định hình lại cách thức vận hành, trao đổi và khai thác dữ liệu y khoa. Với khả năng kết nối liên thông, tự động hóa quy trình, chuẩn hóa và phân tích dữ liệu, phần mềm LIS đóng vai trò như một “trung tâm điều phối thông tin” – nơi hội tụ giữa công nghệ, dữ liệu và chuyên môn y tế.
Có thể nói phần mềm LIS chính là mắt xích chiến lược trong chuỗi giá trị xét nghiệm hiện đại – nơi dữ liệu trở thành tài sản và sự kết nối tạo nên sức mạnh. Việc đầu tư và triển khai Hệ thống LIS không chỉ là một bước tiến công nghệ, mà còn là lựa chọn mang tính chiến lược để xây dựng nên những Bệnh viện thông minh, phát triển và lấy bệnh nhân làm trung tâm.
*Nội dung trong bài viết được cung cấp nhằm mục đích tham khảo và chia sẻ thông tin.
