Blockchain là gì?
Nhiều người khi nghe đến Blockchain thường nghĩ ngay đến Bitcoin hay Tiền điện tử, nhưng thực tế, blockchain là một công nghệ có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau – trong đó có Y tế.
Bạn có thể hình dung Blockchain như một cuốn sổ nhật ký điện tử đặc biệt:
- Khi mọi thông tin được ghi lại một cách tuần tự, không thể chỉnh sửa hay xóa đi.
- Tất cả các bản ghi đều được liên kết với nhau thành một chuỗi, tạo nên tính toàn vẹn cho dữ liệu.
- Người quản lý hoặc Người được phân quyền có thể kiểm tra lại lịch sử ghi chép.
Điểm mạnh nhất của Blockchain chính là an toàn dữ liệu, tính minh bạch và khó bị giả mạo – điều cần thiết trong việc quản lý thông tin sức khỏe.
Giá trị của Blockchain trong Ngành Y tế
Trong Ngành Y tế, dữ liệu sức khỏe được xem là một dữ liệu nhạy cảm và cần sự bảo mật cao. Blockchain xuất hiện như một giải pháp mới, mang đến 03 giá trị quan trọng:
- Bảo mật: Dữ liệu khó bị giả mạo, chỉnh sửa và mỗi lần truy cập đều được ghi lại.
- Kết nối liên thông: Hồ sơ sức khỏe của Bệnh nhân được liên thông giữa các Cơ sở Y tế, giúp Bác sĩ có đủ thông tin.
- Lưu trữ thông tin: Giữ tính toàn vẹn cho dữ liệu và có thể truy xuất nhanh chóng.
Nhờ vậy, Blockchain không chỉ hỗ trợ Ngành Y tế quản lý dữ liệu hiệu quả hơn, mà còn đem lại niềm tin và sự an tâm cho Bệnh nhân.
Ứng dụng thực tế của Blockchain trong Ngành Y tế
- Hồ sơ Bệnh án điện tử
Với Blockchain, mỗi khi Bác sĩ thêm thông tin – từ chẩn đoán, đơn thuốc, kết quả xét nghiệm cho đến hình ảnh X-quang – dữ liệu sẽ được lưu thành một “bản ghi” mới. Các bản ghi này nối tiếp nhau và khó bị chỉnh sửa hay xóa đi.
- Đối với Bệnh nhân: Đảm bảo hồ sơ – thông tin cá nhân luôn đầy đủ, chính xác và khó bị thay đổi trái phép. Khi chuyển viện hoặc khám ở nhiều nơi, Bệnh nhân giờ đây không cần phải mang theo tập hồ sơ cồng kềnh.
- Đối với Bác sĩ: Xem được lịch sử điều trị đầy đủ, giúp đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị chính xác hơn.
- Quản lý thuốc và Vaccine
Trong lĩnh vực dược phẩm, blockchain hoạt động như một “hộ chiếu điện tử” cho từng lô thuốc hoặc vaccine giúp ngăn chặn thuốc giả, thuốc kém chất lượng, đồng thời tạo nên sự minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng, như:
- Ghi nhận thông tin từ khâu sản xuất tại nhà máy, vận chuyển qua các kho trung gian, bảo quản trong điều kiện lạnh (với Vaccine), cho đến phân phối tại Bệnh viện, Nhà thuốc.
- Hệ thống sẽ nhanh chóng phát hiện và truy vết chính xác lô hàng đó nếu có sự sai sót. Ví dụ: Một lô thuốc bị bảo quản sai nhiệt độ,…
- Bảo vệ Quyền riêng tư của Bệnh nhân
Blockchain hỗ trợ Bệnh nhân quản lý dữ liệu sức khỏe của mình.
- Bệnh nhân có thể thiết lập quyền cho Bác sĩ hoặc Bệnh viện điều trị truy cập hồ sơ.
- Mỗi lần hồ sơ được mở, Hệ thống sẽ lưu lại: Người nào đã truy cập?, Với mục đích gì và Thời gian nào?,… Những “dấu vết” này đều được ghi lại, giúp phần tránh đi việc bị lấy dữ liệu cá nhân.
- Tạo sự an tâm cho Bệnh nhân, vì là thông tin nhạy cảm như bệnh lý, lịch sử điều trị hay xét nghiệm gen được kiểm soát chặt chẽ.
- Hỗ trợ nghiên cứu và Y tế cộng đồng
Blockchain còn mở ra cơ hội lớn trong việc nghiên cứu và các hoạch định chính sách:
- Các bệnh án được ẩn danh để sử dụng trong nghiên cứu khoa học hoặc thống kê dịch tễ. Ví dụ: Theo dõi sự kháng kháng sinh của một cộng đồng dân cư, dự đoán tình hình dịch cúm COVID-19,…
- Các Nhà nghiên cứu, Cơ quan Y tế có thể đưa ra quyết định nhanh và hiệu quả hơn nhờ dữ liệu đã được chuẩn hóa và chính xác.
Lợi ích nổi bật
- Bảo mật:
Block chain hoạt động dựa trên cơ chế mã hóa và xác thực nhiều lớp. Mọi thao tác truy cập, chỉnh sửa hay thêm dữ liệu đều được ghi lại. Điều này giúp Hồ sơ Y tế – vốn chứa nhiều thông tin nhạy cảm – được bảo vệ an toàn trước nguy cơ tấn công mạng hoặc rò rỉ dữ liệu.
- Liên thông:
Hiện nay, Dữ liệu Y tế ở Việt Nam vẫn tồn tại dưới nhiều định dạng khác nhau dẫn đến việc thiếu sự chuẩn hóa chung. Blockchain có thể trở thành nền tảng giúp khắc phục vấn đề này. Thay vì mỗi nơi lưu trữ theo cách riêng, Blockchain tạo ra một “ngôn ngữ chung” để các Cơ sở Y tế chia sẻ thông tin.
- Tin cậy:
Khi Bệnh nhân biết được rằng dữ liệu của họ không bị lạm dụng và có thể kiểm tra bất ký lúc nào, sẽ làm tăng thêm niềm tin vào Hệ thống Y tế. Đồng thời, Bác sĩ cũng có cơ sở dữ liệu tin cậy để dựa vào, tăng hiệu quả trong việc chẩn đoán.
Tương lai Blockchain trong Ngành Y tế
Việt Nam đang trong quá trình đẩy mạnh Chuyển đổi số trong Y tế, với mục tiêu là xây dựng Hồ sơ sức khỏe điện tử cho toàn dân và phát triển Bệnh viện thông minh. Blockchain có thể trở thành công nghệ nền tảng khi kết hợp cùng:
- Chữ ký số và Xác thực điện tử để đảm bảo tính pháp lý.
- Trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích và khai thác dữ liệu bệnh án.
- Internet of Thing (IoT – Internet vạn vật) để thu thập dữ liệu từ thiết bị theo dõi sức khỏe đeo tay, máy đo y tế tại nhà.
Nếu được triển khai rộng rãi, Blockchain sẽ tạo nên một Hệ thống Y tế an toàn, minh bạch và thông minh hơn, lấy người bệnh làm trung tâm.
Kết luận
Blockchain đang mở ra cơ hội mới cho Ngành Y tế. Với khả năng bảo mật thông tin, kết nối liên thông và lưu trữ dữ liệu Y tế số thông minh, Blockchain hứa hẹn sẽ trở thành một trong những nền tảng quan trọng để xây dựng Hệ thống Y tế số hiện đại tại Việt Nam.
*(Bài viết mang tính chất tham khảo)*
