Phần I: Câu chuyện từ Nhân viên khối Văn phòng và Tài xế
Bệnh nghề nghiệp – “mối nguy thầm lặng” trong lao động
Công việc mang lại cho con người thu nhập, cơ hội phát triển và niềm vui sáng tạo. Nhưng ít ai nhận ra, chính công việc hằng ngày cũng trở thành nguyên nhân gây tổn hại đến sức khỏe nếu môi trường và thói quen làm việc không được kiểm soát hợp lý.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng triệu người trên Thế giới bị ảnh hưởng bởi Bệnh nghề nghiệp, là những bệnh lý phát sinh do tác động kéo dài trong lao động như ít vận động, căng thẳng, tiếng ồn, tiếp xú hóa chất hay vi sinh vật,…
Ngày nay, khái niệm “Bệnh nghề nghiệp” không còn giới hạn ở công nhân mà khối Văn phòng, Nhân viên Y tế, Giáo viên, Tài xế,…, cũng đang gia tăng khiến vấn đề này càng trở nên đáng quan tâm hơn bao giờ hết.
Nhân viên khối Văn phòng – Hệ lụy đến từ thói quen ngồi trong thời gian dài
Nhắc đến Bệnh nghề nghiệp, nhiều người thường nghĩ ngay đến những công việc tay chân nặng nhọc, công nhân,… Tuy nhiên, Nhân viên văn phòng – nhóm lao động tưởng như “an toàn” – lại là đối tượng mắc bệnh nghề nghiệp cao hiện nay.
- Những tác động sức khỏe thường gặp ở Nhân viên Văn phòng
- Ngồi nhiều và sai tư thế, ít vận động: gây thoái hóa/vẹo cột sống, đau lưng, tê tay/chân hoặc rối loạn tuần hoàn,…
- Tiếp xúc với máy tính liên tục: ánh sáng xanh khiến mắt dễ bị khô, mỏi mắt, đau đầu và giảm thị lực,…
- Căng thẳng công việc: là nguyên nhân gây ra stress, rối loạn giấc ngủ và suy nhược thần kinh,…
- Ăn uống không điều độ: ăn nhanh, bỏ bữa, dùng nhiều cà phê hoặc đồ ăn nhanh,… – làm tăng nguy cơ viêm dạ dày, gan nhiễm mỡ và rối loạn chuyển hóa,…
- Khi thói quen nhỏ tạo nên hệ quả lớn
Việc ít vận động khiến lưu thông máu kém, dễ hình thành mảng xơ vữa, ảnh hưởng đến tim mạch và hệ xương khớp,…
Bên cạnh đó, căng thẳng tinh thần kéo dài cũng là yếu tố làm gia tăng các bệnh mạn tính như cao huyết áp, trầm cảm,…
Nhiều người rơi vào tình trạng “burn out” – Quá tải, kiệt sức nghề nghiệp, với các biểu hiện mệt mỏi, chán nản, mất động lực, thậm chí trầm cảm,…
Tài xế – Những hành trình dài và các thách thức sức khỏe phía sau tay lái
Đằng sau mỗi chuyến xe an toàn là hình ảnh Người tài xế miệt mài trên những cung đường, dẫu nắng gắt hay mưa giông.
Công việc tưởng chừng như đơn giản lại cần có thể lực, sự tập trung và tinh thần bền bỉ.
Thế nhưng, chính cường độ làm việc cao, thời gian ngồi liên tục vài giờ và áp lực giao thông lại dần bào mòn sức khỏe của họ theo năm tháng.
Nhiều người chỉ nhận ra khi những cơn đau lưng, mất ngủ hay mệt mỏi triền miên,… bắt đầu xuất hiện – những dấu hiệu cho thấy cơ thể đang “lên tiếng” sau một thời gian dài chịu đựng
- Ngồi lâu, ăn vội và những căn bệnh tiềm ẩn sau tay lái
Với đặc thù công việc, các Tài xế phải ngồi trên ghế lái hàng giờ mỗi ngày.
Tư thế ngồi cố định khiến cột sống, khớp cổ – vai – lưng chịu áp lực liên tục, dễ dẫn đến thoái hóa cột sống, đau mỏi vai gáy hoặc đau thần kinh tọa,…
Không chỉ vậy, việc ăn uống thất thường, dùng nhiều cà phê hay nước tăng lực để tỉnh táo còn gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gan và tim mạch,…
Một số Tài xế thường phải ăn nhanh, thậm chí bỏ bữa để kịp giờ, khiến dạ dày bị viêm loét, đường huyết thất thường và lâu dài hình thành các bệnh mạn tính như tiểu đường, béo phì, cao huyết áp,…
Bên cạnh đó, yếu tố môi trường khói bụi, tiếng ồn và thời tiết khắc nghiệt cũng làm cho sức khỏe Người tài xế bị ảnh hưởng tổng thể – từ thể chất đến giấc ngủ.
Đó là lý do vì sao nhiều Tài xế còn trẻ mà đã gặp vấn đề về cột sống và huyết áp chỉ sau một vài năm làm việc.
- Áp lực vô hình – Khi tinh thần cũng “mệt mỏi” như cơ thể
Ngoài những vấn đề về thể chất, sức khỏe tinh thần của Tài xế cũng đối mặt với nhiều thách thức.
Họ luôn phải giữ sự tỉnh táo, quan sát và xử lý tình huống kịp thời – một sai sót dù nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn.
Thêm vào đó là áp lực thời gian, lịch trình gấp gáp, thời tiết bất thường, cùng với nỗi cô đơn trên những hành trình dài khiến nhiều Tài xế rơi vào tình trạng mệt mỏi mãn tính, stress và rối loạn giấc ngủ,…
Sự căng thẳng kéo dài không chỉ làm giảm khả năng tập trung mà còn bị mất ngủ, thậm chí là trầm cảm nhẹ,…
Vì sao công việc ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe?
Cơ thể con người cần được vận động và thay đổi tư thế thường xuyên để đảm bảo quá trình trao đổi chất và tuần hoàn diễn ra bình thường
Thế nhưng, do tính chất công việc buộc chúng ta phải ngồi lâu, làm việc căng thẳng hoặc duy trì thói quen sinh hoạt thiếu cân bằng, các cơ chế sinh học trong cơ thể dần bị rối loạn.
Việc ngồi cố định trong nhiều giờ liền khiến máu lưu thông kém, dễ dẫn đến tê cứng cơ, đau lưng và sưng chân,…
Khi thiếu ngủ hoặc nghỉ ngơi không đủ, cơ thể không kịp hồi phục năng lượng, gây mệt mỏi, suy giảm trí nhớ và dễ bị stress,…
Bên cạnh đó, việc ăn uống không điều độ, bỏ bữa hoặc lạm dụng thức ăn nhanh khiến hệ tiêu hóa và tim mạch bị ảnh hưởng, làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và rối loạn tiêu hóa,…
Căng thẳng tâm lý kéo dài là một trong những “tác nhân nguy hiểm nhất” vì nó khiến hormone cortisol tăng cao, làm rối loạn giấc ngủ, cao huyết áp và trầm cảm,…
Điều đáng nói là những ảnh hưởng này thường đến âm thầm, tích tụ dần qua từng ngày làm việc mà ta không nhận ra.
Cách phòng ngừa và cải thiện bệnh nghề nghiệp
Bệnh nghề nghiệp không thể phòng tránh hoàn toàn, nhưng thay đổi thói quen nhỏ trong công việc hằng ngày có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ.
Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể, biết khi nào cần nghỉ khi nào nên vận động và cân bằng giữa công việc – sức khỏe – cuộc sống cá nhân.
- Dành cho Nhân viên khối văn phòng
Nhân viên khối văn phòng thường gắn bó với bàn làm việc, vì vậy việc duy trì tư thế đúng và vận động nhẹ là vô cùng cần thiết và quan trọng:
- Thay đổi tư thế sau mỗi 45-60 phút: đứng dậy đi lại, vươn vai, xoay cổ hoặc duỗi chân/tay để máu lưu thông.
- Giữ tư thế ngồi đúng: Lưng thẳng, hai bàn chân chạm sàn, màn hình máy tính ngang tầm mắt.
- Ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc, tập thể dục ít nhất 3 lần/tuần.
- Giữ tinh thần thoải mái: dành thời gian cho gia đình, sở thích hoặc thư giãn để giảm stress.
Những thay đổi nhỏ này, khi duy trì đều đặn, có thể giúp Nhân viên khối văn phòng giảm đáng kể bệnh về cột sống, mắt và tinh thần.
- Dành cho Tài xế
Đối với Tài xế, công việc đòi hỏi sự tập trung cao và sức bền. Vì vậy, việc bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần cần được ưu tiên hàng đầu.
- Dừng nghỉ sau 4 tiếng lái xe: tranh thủ duỗi chân, đi lại nhẹ giảm áp lực lên cột sống và khớp.
- Điều chỉnh ghế lái phù hợp: giữ lưng có điểm tựa, khoảng cách vừa phải với vô-lăng để tránh gù lưng hoặc đau vai.
- Ăn uống điều độ: không bỏ bữa, hạn chế thức ăn nhanh; nên mang theo nước, trái cây hoặc bữa ăn nhẹ lành mạnh.
- Ngủ đủ giấc, tránh lái xe khi mệt: giấc ngủ tốt giúp hồi phục năng lượng và giảm rủi ro tai nạn.
- Khám sức khỏe định kỳ: kiểm tra tim mạch, huyết áp, mắt, xương khớp,… để phát hiện sớm các bất thường.
Một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần tỉnh táo chính là “điều kiện an toàn” đầu tiên cho Người tài xế trên mọi cung đường.
Kết luận
“Bệnh nghề nghiệp” không phải là điều quá xa lạ – nó hiện hữu trong từng ngày làm việc, trong những thói quen nhỏ mà ta vẫn cho là bình thường.
Hiểu rõ tác động của công việc đến sức khỏe là cách tốt nhất để mỗi người chủ động điều chỉnh, giữ sự cân bằng giữa hiệu suất làm việc và sức khỏe thể chất, tinh thần.
(Bài viết mang tính chất tham khảo)
