Những tháng ngày đầu đời là giai đoàn “vàng” phát triển nhưng cũng vô cùng nhạy cảm đối với Trẻ sơ sinh vì cơ thể trẻ còn non nớt, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khả năng hành động và phản xạ còn hạn chế. Chỉ một sơ suất nhỏ trong việc chăm sóc cũng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nguyên nhân hàng đầu gây tử vong hoặc tổn thương nghiêm trọng ở Trẻ sơ sinh ngoài việc mắc bệnh bẩm sinh là tai nạn trong sinh hoạt – nhiều trong số đó hoàn toàn có thể phòng tránh nếu người chăm sóc nắm vững các kiến thức an toàn.
Vì vậy, bên cạnh tình yêu thương, mỗi Cha mẹ, Người thân hay Bảo mẫu cần trang bị cho mình những hiểu biết khoa học để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ.
Những rủi ro thường gặp khi chăm sóc Trẻ sơ sinh
- Bế trẻ sai tư thế:
Cơ thể và xương sống của Trẻ sơ sinh rất yếu, phần đầu chiếm khoản 25% trọng lượng cơ thể. Nếu bế mà không đỡ đúng cách, toàn bộ sức nặng của phần đầu sẽ dồn xuống cổ, dẫn tới căng cơ, sai khớp hoặc tổn thương tủy sống.
Báo cáo từ Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận nhiều trường hợp trẻ bị tổn thương cổ hoặc vai do bế chưa đúng cách trong 2 tháng đầu đời.
Lời khuyên: Luôn đặt một tay đỡ phần đầu và cổ, tay còn lại đỡ lưng và mông. Tránh việc rung lắc mạnh hoặc bế bằng một tay khi chưa vững.
- Bế trẻ sai tư thế:
Cơ thể và xương sống của Trẻ sơ sinh rất yếu, phần đầu chiếm khoản 25% trọng lượng cơ thể. Nếu bế mà không đỡ đúng cách, toàn bộ sức nặng của phần đầu sẽ dồn xuống cổ, dẫn tới căng cơ, sai khớp hoặc tổn thương tủy sống.
Báo cáo từ Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận nhiều trường hợp trẻ bị tổn thương cổ hoặc vai do bế chưa đúng cách trong 2 tháng đầu đời.
Lời khuyên: Luôn đặt một tay đỡ phần đầu và cổ, tay còn lại đỡ lưng và mông. Tránh việc rung lắc mạnh hoặc bế bằng một tay khi chưa vững.
- Cho Trẻ uống nước, mật ong hoặc ăn dặm sớm:
Dù sữa mẹ chứa hơn 80% là nước, nhiều người vẫn nghĩ rằng trẻ cần uống thêm nước. Trên thực tế, uống sớm có thể làm loãng nồng độ Natri trong máu của trẻ, dẫn đến hạ Natri huyết, ảnh hưởng đến não. Còn về mật ong, dù được xem là vật phẩm tự nhiên, có thể chứa bào tử Clotridium botulium gây ngộ độc nguy hiểm cho Trẻ em dưới 1 tuổi
WHO khuyến cáo: Trẻ em dưới 6 tháng tuổi chỉ uống sữa mẹ hoàn toàn hoặc sữa công thức, tuyệt đối không cho trẻ dưới 1 tuổi ăn mật ong.
Lời khuyên: Chỉ bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi trẻ đã đủ 6 tháng tuổi hoặc theo chỉ định của Bác sĩ.
- Quấn khăn quá chặt:
Quấn khăn giúp trẻ cảm nhận được an toàn, giống như trong bụng mẹ. Nhưng quấn quá chặt, trẻ sẽ khó cử động, hạn chế việc phát triển khớp hông và dễ bị Khớp háng phát triển bất thường. Ngoài ra, quấn cả phần đầu và mặt còn làm tăng nguy cơ khó thở.
Một số ca bệnh nhập viện do trẻ bị sốt và khó thở vì quấn khăn quá dày trong thời tiết nóng.
Lời khuyên: Quấn khăn vừa đủ, để trẻ có thể duỗi chân và hít thở dễ dàng.
- Để đồ vật nhỏ trong tầm với của trẻ:
Trẻ sơ sinh tuy chưa biết bò nhưng vẫn có thể đưa tay chạm và nắm đồ vật. Chỉ cần vài giây mất tập trung, những vật nhỏ như nút áo, đồng xu, kẹp tóc,… có thể lạc vào miệng và gây hóc dị vật.
Trung tâm Cấp Cứu 115 TP.HCM xử lý nhiều ca hóc dị vật ở trẻ dưới 10 tuổi, trong đó phần lớn vật nhỏ nằm trong tầm với của trẻ.
Lời khuyên: Luôn giữ môi trường quanh trẻ gọn gàng, tránh để các vật nhỏ hoặc sắc nhọn gần trẻ.
Nguyên tắc vàng để chăm sóc Trẻ sơ sinh an toàn
- An toàn là ưu tiên hàng đầu – mọi hành động chăm sóc phải dựa trên nguyên tắc bảo vệ tính mạng và sức khỏe của trẻ.
- Cập nhật kiến thức y khoa – để chăm sóc trẻ luôn đúng cách và an toàn.
- Môi trường sạch, thoáng, gọn gàng – Tránh nguy cơ nhiễm khuẩn và tai nạn sinh hoạt.
- Quan sát liên tục – Trẻ sơ sinh cần được theo dõi thường xuyên, đặc biệt là khi ngủ hoặc đang vui chơi.
Chăm sóc Trẻ sơ sinh là hành trình yêu thương nhưng cũng đầy trách nhiệm. Một vài thay đổi nhỏ trong thói quen – từ cách bế, cách đặt ngủ, cho đến việc giữ môi trường an toàn – có thế giúp giảm đáng kể nguy cơ tai nạn.
Bởi vì, với Trẻ sơ sinh, mỗi khoảnh khắc an toàn hôm nay là bước khởi đầu cho một tương lại khỏe mạnh mai sau.
*(Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo – Không thay thế cho việc chẩn đoán và Điều trị Y khoa)*
