Đừng nhầm lẫn giữa hai khái niệm
Trong tiến trình hiện đại hóa Ngành Y tế, cụm từ “Chuyển đổi số” ngày càng được nhắc đến nhiều. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều đơn vị đang dừng lại ở mức “Tin học hóa” và nhầm tưởng mình đã Chuyển đổi số.
Sự khác biệt giữa hai khái niệm này không chỉ là thuật ngữ, mà là khác biệt về tư duy, cách làm và giá trị mang lại. Nếu không hiểu rõ, một Cơ sở Y tế có thể đầu tư công nghệ mà không tạo ra sự thay đổi thật sự.
-
Tin học hóa – Giai đoạn đầu của hiện đại hóa
Tin học hóa là việc sử dụng máy tính và phần mềm để hỗ trợ các công việc vốn làm thủ công trên giấy.
Đặc điểm:
- Chuyển hồ sơ trên giấy sang file Word, Excel,…
- Nhập thủ công thông tin Khám/Kết quả vào phần mềm
- Các hệ thống chưa liên thông với nhau
Mục tiêu chính:
Tăng tốc độ xử lý, giảm sai sót khi làm việc thủ công
Ví dụ cụ thể:
- Dùng phần mềm Word để làm phiếu khám bệnh
- Nhập kết quả Xét nghiệm thủ công vào Excel
- In sổ theo dõi bệnh nhân từ File Word/Excel trên máy tính
- Tin học hóa rút ngắn thời gian thao tác, nhưng không thay đổi cách vận hành.
-
Chuyển đổi số – Tái cấu trúc hoạt động bằng công nghệ và dữ liệu
Chuyển đổi số không chỉ là “sử dụng phần mềm” mà là sự thay đổi toàn diện cách vận hành, phục vụ và quản lý, dựa trên tích hợp Hệ thống công nghệ, dữ liệu thời gian thực và tư duy đổi mới.
Đặc điểm:
- Quy trình được vận hành số hóa, tự động hóa
- Hệ thống phần mềm (HIS, LIS, PACS,…) liên thông và chia sẻ dữ liệu
- Áp dụng các công nghệ hiện đại như AI, IoT, Điện toán đám mây, Phân tích dữ liệu
- Giao tiếp giữa các Bộ phận, Thiết bị và Người bệnh đều thông qua nền tảng số
Mục tiêu chính:
Nâng cao chất lượng Dịch vụ, hiệu quả Quản trị và trải nghiệm Người dùng.
Ví dụ cụ thể:
- Phần mềm LIS tự động gửi lệnh đến máy xét nghiệm – không cần nhập thủ công
- Kết quả được đẩy lên Hồ sơ Bệnh án Điện tử (EMR) – Bệnh nhân có thể xem online
- Hệ thống báo cáo hiệu suất của phòng xét nghiệm, cảnh báo nguy cơ sai sót, theo dõi chất lượng
- App di động giúp Bệnh nhân đặt lịch, tra cứu kết quả, nhận nhắc hẹn
- Chuyển đổi số tạo ra giá trị và đổi mới cách vận hành – chứ không chỉ thay thế công việc trên giấy bằng Máy tính/Phần mềm.
-
Bảng so sánh: Tin học hóa – Chuyển đổi số
| Tiêu chí | Tin học hóa | Chuyển đổi số |
| Mục tiêu | Làm nhanh, ít sai sót hơn | Tối ưu vận hành, nâng cao chất lượng dịch vụ |
| Công cụ | Phần mềm đơn lẻ, máy tính | Tích hợp giữa các Hệ thống, AI, IoT, Điện toán đám mây |
| Dữ liệu | Lưu trữ cục bộ, chưa liên thông | Đồng bộ dữ liệu theo thời gian thực, phân tích nhanh và chính xác |
| Cách vận hành | Quy trình cũ, dùng công cụ hỗ trợ | Quy trình hiện đại, vận hành dựa trên chuẩn hóa Công nghệ số |
| Giao tiếp nội bộ | Gián đoạn, thủ công | Thông suốt giữa các Bộ phận, Thiết bị và Người bệnh |
| Trải nghiệm bệnh nhân | Không thay đổi nhiều | Đặt lịch – Xem kết quả – Phản hồi Online |
-
Vì sao cần phân biệt rõ để Chuyển đổi số hiệu quả?
Rất nhiều đơn vị hiện nay đã đầu tư Phần mềm, máy móc nhưng chưa Chuyển đổi số thực sự. Lý do chủ yếu là:
- Không tái cấu trúc quy trình vận hành
- Người dùng chỉ sử dụng phần mềm như “Công cụ nhập liệu”
- Dữ liệu không được phân tích, sử dụng để quản trị
- Thiếu sự đồng bộ giữa các bộ phận – Chưa thống nhất quy trình chung
- Nếu không hiểu rõ về sự khác biệt giữa hai giai đoạn, rất dễ rơi vào tình trạng:
“Có Hệ thống/Phần mềm – nhưng Vận hành/Quản lý chưa hiệu quả”.
-
Làm sao để chuyển từ Tin học hóa sang Chuyển đổi số ?
Gợi ý các bước thực hiện:
- Đánh giá lại quy trình vận hành: Quy trình hiện tại có còn phù hợp không?
- Tìm giải pháp công nghệ phù hợp: Ưu tiên phần mềm có khả năng tích hợp nhiều hệ thống
- Đào tạo và thay đổi tư duy nhân sự: Không chỉ “biết sử dụng phần mềm” mà còn cần phải “hiểu dữ liệu”
- Tập trung vào trải nghiệm bệnh nhân: Họ có thể đặt lịch khám, tra cứu kết quả, phản hồi dễ dàng không?
Chuyển đổi số là con đường tất yếu – Nhưng cần phải đi đúng cách
Tin học hóa là bước khởi đầu cần thiết.
Chuyển đổi số là mục tiêu cần đạt được để nền Y tế trong nước phát triển bền vững và bắt kịp xu hướng toàn cầu.
